Zaproponowane w książce wyjście poza toczący się od lat 90. XX wieku historyczny spór o PRL – który posiada już własną historię i służy doraźnym koniunkturom politycznym i kulturalnym – jest zabiegiem płodnym badawczo i wrażliwym na przewartościowania. Wyjście poza prezentystyczny stosunek do przeszłości oznacza tu wymknięcie się dualizmowi spojrzenia lustracyjnego bądź nostalgicznego.