Nadrzędny temat, jawnie i podskórnie obecny, sygnalizuje tytuł książki. Pierwszy tom wierszy Tadeusza Różewicza nosił tytuł Niepokój i ten rodzaj niepokoju, arcydzielnie przez poetę wyrażany, obecny jest w całej jego twórczości. Pisząc o prozie dwudziestowiecznej, a także tej z początku wieku obecnego, usiłowałam pokazywać, jak literatura zmaga się z tym, co publicystycznie określa się mianem „kryzysu kultury”. Zmaga się, stawiając pytania i sugerując odpowiedzi możliwe tylko w języku sztuki, która sama w siebie wątpiąc, podważając swój byt, przekraczając swe granice, nie tylko kryzysową świadomość nazywa, ale także ją przezwycięża.

Słowo wstępne