Dawne i nowsze oceny zsyłkowych prac Gillera zazwyczaj miały charakter zdawkowy, wprawdzie korzystano z nich obszernie, uznając je za pierwszorzędne i wiarygodne źródło, ale ich – by użyć sformułowania Janika – nie studiowano. Utarło się przekonanie, że główną, a może i jedyną wartość, zwłaszcza Opisania, stanowi dokumentaryzm, że ambicje literackie, estetyczne były Gillerowi obce. Kraszewski napisał wprost: „Pan Agaton Giller nie jest ani literatem, ani pisarzem, wziął on pióro, gdy inaczej działać i czynnym być nie mógł”. Pierwszy historyk polskiego zesłannictwa, ukrywający osobiste doświadczenia za zbiorem faktów, za portretami krainy wygnania i zesłańczej zbiorowości – tak najczęściej postrzega się osobę Gillera, autora Podróży więźnia etapami do Syberii w 1854 r., Opisania Zabajkalskiej Krainy w Syberii, zbioru szkiców Z wygnania. Pogląd ten wymaga krytycznej refleksji. [...] Książka ta stanowi nieco skróconą i przeredagowaną wersję rozprawy doktorskiej.

Ze wstępu

Książka w ofercie Wydawnictwa WiS