Prezentowana monografia zawiera wielogłos badaczek i badaczy, polonistek i polonistów, wywodzących się z różnych ośrodków akademickich: polskich, niemieckich, szwajcarskich. […] Ich cechą wspólną wydaje się kulturowa historia literatury, ukazująca skomplikowane relacje i powiązania między doświadczeniem literackim a uczestnictwem w życiu zbiorowości, stymulowanym przez nieustannie zmieniające się zjawiska i tendencje socjologiczne. […] Autorki i autorzy przedstawionych w niniejszej monografii tekstów, odsłaniając – na podstawie studiów przypadku – dynamiczne relacje między dziełami literackimi a pracami socjologicznymi, ukazują (nie zawsze oczywistą) różnorodność tematyczną i gatunkową prac zorientowanych na kwestie społeczne. Zawarte tutaj studia interpretacyjne stanowią ważny przyczynek do retrospektywnych badań w prezentowanym zakresie, mogą też stać się źródłową podstawą do dalszych, teoretycznych ujęć poświęconych „przełomowi socjologicznemu” w kulturze polskiej XIX i XX wieku.

Fragment Wprowadzenia