[Ta publikacja dostępna jest do pobrania bezpłatnie w postaci elektronicznej – plik PDF].

Wyjątkowa jakość tej książki polega na rzadkiej w obecnych opracowaniach naukowych obfitości materiału. Nie zamyka się na pozytywistyczny patos swojego przedmiotu, lecz robi z tour de force swoją metodę i na tej podstawie rozwija kalejdoskopową formę poznawczą. Warto podkreślić jeden z najważniejszych zabiegów autorki – to polemika fachowa. Większość rozdziałów jest skonstruowana w taki sposób, że pewne dotychczasowe ustalenia badawcze w jaskrawym świetle źródeł są udowadniane jako niemożliwe do utrzymania czy nawet bezpodstawne. Pod tym względem książka ma charakter rewizyjny. Dzięki ogromnej znajomości źródeł autorka unicestwia wiele niepotwierdzonych interpretacji i przybliżonych założeń. W tym miejscu warto zaznaczyć, że Aleksandra Sikorska-Krystek ma jednak własną „agendę”: z rozdziału na rozdział ukazuje Marię Konopnicką jako osobowość powściągliwą, wyważoną, dyskretną. W ten sposób znajduje się pod wpływem czaru idei epistemologicznej bezstronności, czyli światopoglądowego „złotego środka” samego paradygmatu, który jest jej przedmiotem badań. Zatem jest to książka pozytywistyczna o pozytywizmie, a w swoim wyborze studiów pozostaje tak przejrzysta, kompaktowa i elegancka, że takie podejście okazuje się metodologicznym zyskiem.

prof. dr hab. Christian Zehnder

Cenne studium problemowe Aleksandry Sikorskiej-Krystek uczy, jak czytać Konopnicką po śladach miniatur, jak przyglądać się jej zapatrywaniom na światy nędzy, wykluczenia, odosobnienia, na system, który przygniata i domaga się naprawy. Ta książka pokazuje, że można odczytać dzieło Konopnickiej, nie naruszając fundamentalnych etycznych praw w podejściu do tekstu i biografii, która zawsze jest bezbronna i podatna na manipulacje oraz przeinaczenia. Jak przystało na monografię, drobiazgowo retuszuje, gdzie trzeba koryguje, określa nowy – choć wywodzący się z różnych wcześniejszych ustaleń badawczych – typ namysłu nad spuścizną pisarki. Książka budzi szacunek i prowokuje do myślenia w bardzo różnych kierunkach. Dotyczą one nie tylko spraw związanych z główną bohaterką książki, Marią Konopnicką, czy też kwestii społecznych, oświetlanych z perspektywy doświadczenia empatii oraz proczłowieczych, prowspólnotowych i prozespołowych inklinacji pisarki i jej programu, lecz także innych ważnych wątków pojawiających się w tej ciekawej i poznawczo pobudzającej monografii. Kierunkuje bowiem w stronę myślenia o tym, jakich wyborów artystycznych dokonywała Konopnicka.

dr hab. Dawid Maria Osiński

Projekt okładki: Maria Michalska